Global civil society alliance, CIVICUS and the Azerbaijan-based Center for National and International Studies (CNIS) are concerned about the increasingly hostile climate for civic activists in Azerbaijan as the October 2013 presidential elections approach. Since Azerbaijan is due to undergo its Universal Periodic Review (UPR) at the UN Human Rights Council on 30 April 2013, the two organisations urge democratic governments to focus attention on the continuing government crackdown on the freedoms of expression, association and assembly.
The following are some recent restrictions on civil society space and democratic freedoms in Azerbaijan.
- On 8 March 2013, three members of the non-violent pro-democracy movement NIDA were arrested by the police on charges of possession of illegal narcotics and explosives and inciting violence and civil disobedience. The arrests were carried out in advance of an upcoming protest on 10 March 2013 where the law enforcement agencies used excessive violence against protestors. The three activists, Bakhtiyar Guliyev, Shahin Novruzlu, and Mahamad Azizov have been ordered to serve three months pre-trial detention. In their joint UPR submission CIVICUS and CNIS have highlighted that a routine tactic used by law enforcement agencies against government critics is to charge them with drug related and security offences. On 29 September 2012, Zaur Gurbanli, a NIDA member active in the ‘Sing for Democracy Campaign,’ launched in the run up Azerbaijan’s hosting of the Eurovision 2012 contest was also detained and charged with “possession of illegal documents.”
- On 15 February 2013, Azeri Parliament approved sweeping amendments to the existing legal framework governing national and international CSOs. Amendments to the Law on Non-Governmental Organizations, the Law on Grants, and the Code on Administrative Offences severely undermine the independence of CSOs by requiring them to disclose the identity of their benefactors. Of principal concern are amendments stipulating that CSOs produce a formal agreement with donors for all contributions over 200 AZN (roughly 250 USD), essentially precluding the possibility of cash contributions by donors who wish to be anonymous due to the volatile political situation in the country. CSOs which fail to provide the Ministry of Justice with a copy of grants agreement with donors are subject to increased fines up to 7,000 AZN (about 9,000 USD) or the confiscation of property.
- Additionally, civil society groups continue to face unwarranted obstacles under regulations passed by the Azeri Cabinet in 2011 and a series of legal amendments introduced in 2009 which endow the government with outsized discretion to impede the establishment of CSOs and to deregister groups critical of government policies. Several CSOs, including the Human Rights Club (HRC) on 19 February 2013, have been denied registration for minor infractions. CSOs also continue to face severe obstacles in convening meetings in public spaces. Private hotels have reportedly given unofficial instructions by the government to deny independent CSOs permission to hold conferences and events.
- Furthermore, freedom of peaceful assembly remains imperiled in Azerbaijan. New amendments to the Law on Freedom of Peaceful Assembly approved in November 2012 drastically increase fines for organizers and participants of ‘illegal’ demonstrations. On 26 January 2013 more than fifty demonstrators were arrested in the capital, Baku when they protested against excessive force employed by security officials during a previous the demonstration in Ismayili on 23-24 January 2013. Twenty of the demonstrators were slapped with heavy fines of up to 2,500 AZN (about 3,200 USD) under the new law. Five prominent activists, including Emin Milli, Abulfaz Gurbanli, Rufat Abdullayev, Turkel Alisoy and Turkel Azerturk were handed prison sentences ranging from 13-15 days for their role in the protests.
CIVICUS and CNIS urge the international community to call on the government of Azerbaijan to: (i) abandon restrictive amendments to the country’s legal framework for CSOs and create an enabling environment for civil society to operate in accordance with the International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), (ii) immediately and unconditionally release detained activists and political dissidents, and (iii) uphold the right to peaceful protest in practice and ensure that law enforcement officials using excessive force against protestors are subjected to the full force of the law.
Leila Alieva, Director of the Center for National and International Studies said: “The government’s crackdown ahead of the upcoming presidential elections later this year is not only radicalizing the political opposition but also sowing the seeds for sustained instability in the country.”
Tor Hodenfield, Policy and Advocacy Officer at CIVICUS said: “The recent wave of legal restrictions on civil society groups is symptomatic of the Azeri government’s intolerance of legitimate political dissent. 2012 was a bad year for independent civil society in Azerbaijan and 2013 is proving no better.”
About CIVICUS
CIVICUS: World Alliance for Citizen Participation is a global alliance of civil society. Founded in 1993 and headquartered in Johannesburg, CIVICUS is dedicated to strengthening citizen action and civil society throughout the world, especially in areas where participatory democracy and citizens’ freedom of association are challenged. For more information, go to www.civicus.org
About CNIS
CNIS is an independent non-profit research institution based in Baku, Azerbaijan. CNIS conducts non-partisan research, covering a variety of issues such as regional conflicts and security, oil and politics, state and democracy building, foreign and domestic policies. As a “think tank” CNIS advocates for democratic Azerbaijan and its integration in Europe. For more information, go to www.cnis-baku.org
Qlobal Vətəndaş Cəmiyyəti Alyansı Azərbaycanda getdikcə artan avtoritarizmi pisləyir
Qlobal Vətəndaş Cəmiyyəti Alyansı (CIVICUS) və Azərbaycandakı Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzi (MBAM) 2013-cü ilin Oktyabrına keçiriləcək president seçkiləri ərəfəsində Azərbaycandakı ictimai fəallara qarşı getikcə artan ədavət mühitindən dərin narahatçılıqlarını bildirirlər. Azərbaycan haqqında 30 Aprel 2013-cü ildə gözlənilən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Universal Periodik Hesabatını da nəzərə alaraq, bu iki təşkilat Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ölkələrini Azərbaycan hökumətinin beynəlxalq hüquqla təmin edilən ifadə, birləşmək və toplaşmaq azadlığına qarşı səngiməyən tədbirlərinə diqqət çəkməyə çağırır.
CIVICUS və MBAM Azərbaycanda demokratik azadlıqlar və vətəndaş cəmiyyəti mühitində aşağıdakı hazırki məhdudiyyətləri vurğulayır.
- 2013-cü il 15 Fevral tarixində Azərbaycan Parlamenti milli və beynəlxalq vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının quruluş və fəaliyyəti haqqında qanunvericiliyə geniş düzəlişləri təsdiq etdi. Bu düzəlişlər təşkilatların ölkədəki gələcək fəaliyyətlərini təhlükə altında qoyur. Qeyri-hökumət təşkilatları haqqında haqqında Qanuna, Qrant haqqında Qanun və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına hökumət qarşısında maliyə mənbələrinin kimliyini açıqlamağı tələb etməklə, onların müstəqilliyinə kəskin xələl gətirir. Toplanan hər 200 AZN-dən yuxarı ianə üçün təşkilatla donor arasında yazılı ianə müqaviləsinin tələb olunması nəğd pulla kömək edən anonim ianəçilərlə işə maneələr törədir. Dəyişikliklərə əsasən, Ədliyyə Nazirliyinə donorla bağlanmış ianə müqaviləsinin bir nüsxəsini təqdim edə bilməyənlər 7000 AZN -qədər cərimə olunacaq və ya bu məbləğə malları müsadirə olunacaq.
- Yuxarıdakı dəyişikliklər hökumətin vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyət sahəsini məhdudlaşdırmaq kampaniyasının növbəti addımıdır. Kabinet tərəfindən 2009 və 2011-ci illərdə qeydiyyata almada və qeydiyyatın silinməsində hökumətə həddən artıq səlahiyyətlər verən qanunvericiliyə edilən dəyişikliklər ictimaiyyət üçün həssas mövzularda aktivlik göstərən vətəndaş cəmiyyəti qruplarının əsassız məhdudiyyətlərlə üzləşməsinə gətirib çıxarmışdır. Misal üçün, İnsan Hüquqları Klubunun qeydiyyat tələbi əhəmiyyətsiz nöqsanlara görə rədd edilmişdir. Vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları eyni zamanda ictimai yerlərdə görüşlər təşkil etmək zamanı da məhdudiyyətlərlə üzləşir. Belə ki, hökümət dəfələrlə özəl hotellərə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının konfrans və görüşlərinin təşkil edilməsindən imtina etmək haqqında qeyri-rəsmi tapşırıq vermişdir.
- Qanunvericilik sahəsindəki bu məhdudlaşdırıcı dəyişikliklərin sonrakı addımı olaraq fərqli düşüncənin və ictimai sferanın sıxışdırılmasını qeyd etmək lazımdır. Axırıncı dəfə 8 mart 2013 tarixində müxalif NİDA vətəndaş hərəkatının 3 üzvü barəsində qanunsuz olaraq narkotik vasitələrin saxlanması və iğtişaş törətmək iddiası ilə cinayət işi başlanılıb. Bu üç fəal - Bəxtiyar Quliyev, Şahin Novruzlu və Məhəmməd Əzizov 2-3 aylıq müddətinə həbs edilmişdr. CIVICUS və CNIS tərəfindən Universal Periodik Hesabatın (UPH) 16-cı sessiyasına təqdim olunan sənəddə vurğulandığı kimi, onların həbsi dövlət orqanlarını tənqid edən fəalların təhlükəsizlik və narkotik maddə ittihamı ilə ittiham etmək siyasətinin davamıdır. 29 Sentyabr 2012-ci ildə "Demokratiya üçün oxu" kampaniyasının fəal iştirakçısı, NİDA üzvü Zaur Qurbanlı da "qeyri-qanuni sənədlərin saxlanılması" ilə ittiham edilmişdir.
- Hökümət eyni zamanda sərbəst toplaşma azadlığına dair məhdudlaşdırıcı mövqeyini, etiraz mitinqlərinin amansız dağıdılması siyasətini və mitinqlərdən sonraki kütləvi saxlamaları davam etdirir. 23-24 yanvar 2013 tarixlərində Bakıdan 200 km-lik məsafədə yerləşən İsmayıllı şəhərinin minlərlə sakini yerli icra hakimiyyətinin istefası tələbiylə davamlı etiraz mitinqləri keçirmişdir. Bu nümayişlərdə gözyaşardıcı qazlardan və rezin mərmili silahlardan istifadə olunmuş, yüzlərlə mitinq iştirakçısı saxlanılmışdır.
- Bundan əlavə, yuxarıda qeyd edilən İsmayıllı mitinqlərində polis zorakılığına etiraz etmək məqsədilə 26 Yanvar 2013 tarixində paytaxt Bakıda da ictimai fəallar tərəfindən etiraz aksiyası keçirilmiş və bu mitinqlərdə də polislər tərəfindən hədsiz zorakılıq tətbiq olunmuşdur. İştirakçılardan 50-si saxlanılmış, onlardan 20-si 2500 AZN-ə qədər ağır cərimələrlə cəzalandırılmışdır. (Qeyd edək ki, 2012-ci ilin noyabr ayında Dinc toplaşmaq haqqında Qanuna edilən dəyişikliklə icazəsiz mitinqlərə görə cərimələrin miqdarı hədsiz artırılmışdı). Bakıdakı aksiyada Emin Milli, Əbülfəz Qurbanlı, Rüfət Abdullayev, Türkel Əlisoy ə Türkel Azərtürk adlı fəallar haqqında 13-15 günlük inzibati həbs cəzaları seçilmişdir.
CIVICUS və CNIS birgə UPH müraciətində qeyd olunan tövsiyyələrə müvafiq olaraq, aşağıdakı məsələlərdə beynəlxalq ictimaiyyəti Azərbaycan hökümətinə çağırış etməyə dəvət edir. 1) Vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının fəaliyyətini nizamlayan qanunverciliyə məhdudlaşdırıcı düzəlişlər edilməsi dayandırılsın və Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxlaq Pakta uyğun vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının yardılması və fəaliyyəti üçün müvafiq şərait yaradılsın. 2) Həbsdə olan aktivistlər və siyasi dissidentlər dərhal və qeydsiz-şərtsiz azadlığa buraxılsın. 3) Dinc aksiyalara şərait yaradılsın, zorakılıq tətbiq edən polis işçiləri qanun qarşısında məsuliyyətə cəlb edilsin.
Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Leyla Əlieyva bildirmişdir: "Hökumətin təzyiqi qarşıdan gələn Prezident seçkilərində təkcə siyasi müxalifəti radikallaşdırmır, həm də, ölkədə davamlı qeyri-sabitliyin toxumlarını səpir."
CIVICUS alyansının Siyasət və Müdafiə üzrə işçisi Tor Hodenfield bildirmişdir: "Vətəndaş cəmiyyəti qruplarına qarşı hüquqi məhdudiyyətlərin hazırkı dalğası Azərbaycan hökumətinin siyasi dissidentlərin legitimliyinə qeyri-tolerantlığının göstəricisidir. 2012-ci il Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti üçün pis il idi, təəsüf ki 2013 daha yaxşı olmağı vəd etmir. Beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycanın beynəlxalq insan hüquqları öhdəliklərinə riayət etmək yolundakı çatışmazlıqlarını Azərbaycan rəsmilərinin diqqətinə yönəltməlidir.
Qeyd:
CIVICUS: Vətəndaş İştirakçılığı üzrə Dünya Alyansı – vətəndaş cəmiyyətlərinn qlobal alyansıdır. 1993-cü ildə əsası qoyulmuşdur, baş qərargahı Yohannesburqda yerləşir. CIVICUS dünya miqyasında, xüsusilə iştirakçı demokratiya və vətəndaşların birləşmə azadlıqlarının problemli olduğu bölgələrdə vətəndaşların fəaliyyəti və vətəndaş cəmiyyətinin gücləndirilməsi sahəsində işlər görür. Daha geniş məlumat üçün veb-səhifə: www.civicus.org
MBAM: Azərbaycanın müstəqil qeyri-hökumət təşkilatıdır. Regional konfliktlər və təhlükəsizlik, neft və siyasət, dövlət və demokratiya quruculuğu, xarci və daxili siyasət kimi müxtəlif mövzuları əhatə edən tərəfsiz araşdırmlar aparır. Bir beyin mərkəzi kimi MBAM demokratik Azərbaycan və onun Avropaya inteqrasiyasını dəstəkləyir. Daha geniş məlumat üçün veb-səhifə: www.cnis-baku.org
